Decydując się na zakup nieruchomości, wielu nabywców podpisuje umowę przedwstępną sprzedaży, która często wiąże się z koniecznością wpłacenia zadatku lub zaliczki. Choć oba te terminy wydają się być używane zamiennie, istnieją kluczowe różnice, które warto zrozumieć przed podjęciem decyzji o transakcji.
Umowa przedwstępna – po co jest potrzebna?
Umowa przedwstępna to dokument, który jest zawierany w przypadku, gdy transakcja sprzedaży nieruchomości nie może zostać zrealizowana natychmiast. Nabywca może potrzebować czasu na uzyskanie kredytu bankowego lub dopełnienie innych formalności. Umowa ta ma na celu zabezpieczenie obu stron i określenie warunków dalszych kroków w procesie zakupu.
Jednym z kluczowych elementów umowy przedwstępnej jest zapis o wpłaceniu zadatku lub zaliczki. Choć dla wielu osób różnice między tymi pojęciami mogą być niejasne, ważne jest, by wiedzieć, co one oznaczają, aby uniknąć nieporozumień.
Zadatek – zabezpieczenie i gwarancja
Zadatek jest uregulowany przez kodeks cywilny i pełni zarówno funkcję zabezpieczającą, jak i odszkodowawczą. W momencie wpłacenia zadatku kupujący rezerwuje sobie prawo do zakupu nieruchomości, a transakcja staje się bardziej wiążąca. Zadatek jest wliczany w cenę nieruchomości i, w przeciwieństwie do zaliczki, gwarantuje wykonanie umowy.
Jeżeli nabywca zdecyduje się odstąpić od umowy, zadatek może zostać mu zwrócony, ale tylko wtedy, gdy przyczyna leży po stronie sprzedającego. Jeśli to kupujący zrezygnuje, zadatek przepada. Warto zaznaczyć, że jeśli sprzedający postanowi nie kontynuować umowy (np. znajdzie osobę oferującą wyższą cenę), musi zwrócić podwójną kwotę zadatku.
Wysokość zadatku oraz termin wpłaty są kluczowe i powinny być dokładnie określone w umowie przedwstępnej. Jeżeli kupujący nie uiści zadatku w ustalonym terminie, cała umowa może zostać uznana za nieważną.
Zaliczka – forma zabezpieczenia, ale bez dodatkowego ryzyka
Zaliczka jest regulowana przez ogólne przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umów wzajemnych, ale jej funkcja różni się od zadatku. Choć zaliczka także pełni rolę zabezpieczenia dla obu stron, jej istotną cechą jest to, że w przypadku odstąpienia od umowy, zaliczka musi zostać zwrócona wpłacającemu. Transakcja traci ważność, a strony nie mają względem siebie żadnych dalszych roszczeń.
Zaliczka nie pełni funkcji odszkodowawczej, jak ma to miejsce w przypadku zadatku, co oznacza, że w razie niepowodzenia transakcji, nikt nie jest zobowiązany do wypłacenia dodatkowych środków. Zaliczka jest po prostu zwracana w pełnej wysokości, bez dodatkowych konsekwencji finansowych.
Zadatek czy zaliczka – co wybrać?
Zdecydowanie bardziej korzystnym rozwiązaniem dla kupującego jest zadatek, ponieważ zapewnia dodatkową ochronę i pełni funkcję odszkodowawczą. Choć zarówno kwota zadatku, jak i zaliczki zależy od ustaleń stron, zwyczajowo wysokość wpłaty nie powinna wynosić mniej niż 10% całkowitej ceny nieruchomości. Kluczowe jest, aby w umowie przedwstępnej znalazły się zapisy dotyczące wysokości oraz terminu wpłaty, co zapobiegnie ewentualnym nieporozumieniom.
Podsumowanie
Zrozumienie różnic między zadatkiem a zaliczką może uchronić kupujących przed przykrymi konsekwencjami finansowymi. Zadatek stanowi silniejsze zabezpieczenie dla obu stron umowy i chroni interesy kupującego w przypadku odstąpienia od transakcji. Natomiast zaliczka jest formą zabezpieczenia, ale bez dodatkowych konsekwencji odszkodowawczych.